Weerstandscapaciteit

Weerstandscapaciteit is het vermogen van de gemeente om financiële tegenvallers op te kunnen vangen zonder dat dit invloed heeft op het uitvoeren van de programma’s. De weerstandscapaciteit wordt doorgaans uitgedrukt in een weerstandsratio.

Weerstandsratio = beschikbaar weerstandsvermogen : benodigd weerstandsvermogen

Beschikbaar weerstandsvermogen

Het beschikbaar weerstandsvermogen bestaat uit de middelen waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om financiële risico’s (niet begrote kosten of tegenvallende opbrengsten) op te vangen. Dit is de som van de algemene reserve, de reserve sociaal domein en het saldo van mutaties in de exploitatiesfeer, voor zover dit saldo wordt toegevoegd aan de algemene reserve of de reserve sociaal domein.

De ontwikkeling van het beschikbaar weerstandsvermogen fluctueert met de jaarlijkse inkomsten en uitgaven van de gemeente Gouda. Het traceren van het beschikbaar weerstandsvermogen is begin 2019 aangescherpt, opdat een beter beeld wordt verkregen van dit beschikbaar weerstandsvermogen. Dit beleid is ook in 2020 gecontinueerd.

In onderstaande tabel is de ontwikkeling van het beschikbare weerstandsvermogen in 2020 weergegeven. Aangezien de bestemming van het rekeningresultaat voorbehouden is aan de gemeenteraad, kan het beschikbare weerstandsvermogen wijzigen als gevolg van besluitvorming in de gemeenteraad.

Omschrijving (bedragen * € 1.000)

2020

2019

Algemene reserve (31/12)

26.644

23.617

Reserve sociaal domein (31/12)

1.807

5.666

Verwacht resultaat na 3e begr.wijz. 2020

-694

750

Stand voor resultaatbestemming

27.758

30.033

Wijziging vanuit resultaatbestemming

10.597

1.021

Beschikbaar weerstandsvermogen

38.355

31.054

De startpositie per 1 januari 2020 correspondeert met de jaarstukken 2019, na verwerking van de besluitvorming ten aanzien van het rekeningresultaat 2019. Voor 2020 is nog geen rekening gehouden met de voorgestelde besluitvorming ten aanzien van het rekeningresultaat, aangezien dit besluit pas genomen wordt bij de vaststelling van het rekeningresultaat. Uiteindelijk leidt dit tot een beschikbaar weerstandsvermogen van € 28.451.000 ultimo 2020.

Benodigd weerstandsvermogen

Het benodigd weerstandsvermogen is een optelsom van alle risico’s waarvoor geen beheersmaatregelen zijn getroffen. Voor het berekenen van het benodigd weerstandsvermogen maakt de gemeente Gouda een onderscheid tussen risico’s verbonden aan grondexploitaties en overige risico’s. De risico’s verbonden aan grondexploitaties worden gekwantificeerd met behulp van de IFLO methode. Daarbij wordt een risico-opslag van 10% gehanteerd met betrekking tot de toekomstige opbrengsten en de toekomstige kosten. De overige risico’s (going concern) worden gekwantificeerd met behulp van een Monte Carlo simulatie.

In onderstaand tabel worden de risico’s met de grootste financiële impact toegelicht.

Risico categorie

Sub aanduiding

Toelichting

Grondexploitaties

Bouwplannen en projecten

Westergouwe

In september 2018 heeft de raad fase drie toegevoegd aan fase een en twee. Inmiddels is fase 1 gereed. In fase 2 is een aanzienlijk deel van de woningen opgeleverd en wordt het openbaar gebied ingericht. De risico’s voor fase twee nemen in hoog tempo af. Voor fase 3 is in 2020 het stedenbouwkundig plan en het bestemmingsplan vastgesteld, waardoor de contouren van de planinhoud vaststaan. Met uitzondering van de grondverbetering en het bouwrijp maken moeten de meeste kosten voor WG-3 nog worden gerealiseerd. De voorbereidingen voor de verkoop van gronden aan ontwikkelde partijen is inmiddels gestart.

Spoorzone

Binnen de grondexploitatie is de laatste gemeentelijke kavel in optie uitgegeven.
Met een Goudse woningcorporatie wordt een bouwplan uitgewerkt. De locatie kent beperkingen door de ligging aan het spoor (geluid), de beperkte kavelomvang in relatie tot de noodzakelijke ruimte voor een bouwplaats. Hiermee is het een relatief complex project met hoger risicoprofiel en zijn de investeringskosten hoog. De gemeente heeft een noodzakelijke aanpassing van het bestemmingsplan in procedure gebracht. Medio 2021 verwachten partijen een grondverkoopovereenkomst te sluiten, waarna startbouw medio 2022 mogelijk is.

MVA

Gouda bezit een voorraad potentiele bouwgronden langs de spoorzone en rondom Westergouwe die in de toekomst geschikt zijn voor bebouwing. Deze gronden worden gefaseerd in exploitatie genomen. De omvang van de ontwikkellocatie en daadwerkelijke bestemming volgt de actuele marktvraag. Daarmee worden de risico’s beperkt en is de gemeente voldoende flexibel om in te spelen op veranderende ambities en behoeften.↵

De percelen langs de spoorzone hebben een kantoorbestemming. De vraag naar bouwkavels voor kantoren is klein. Het aanbod aan beschikbare bestaande kantoorgebouwen is groot. De gemeente heeft de ambitie meer woningen in de omgeving van het intercitystation te bouwen. Voor de locatie A1 (Hamstergat – burgemeester Jamessingel) is een bestemmingsverbreding naar wonen in voorbereiding. Eerder is vooruitlopend op de bestemmingswijziging de boekwaarde van de gronden verlaagd. Hiermee is het afzetrisico van deze percelen verkleind. ↵

De vraag naar nieuwbouwwoningen in Westergouwe is momenteel groot. De VON prijzen van woningen stijgen – helaas stijgen ook de bouwkosten. Dit kan in combinatie met de beperkte bouwcapaciteit de grondwaardes onder druk zetten. De waarde van toekomstige bouwgronden hangt samen met het gekozen bouwprogramma. ↵

Ambities en aanvullende eisen bepalen de daadwerkelijke grondprijs. Dergelijke eisen zijn grotendeels gemeentelijke keuzes. Marktrisico’s zijn moeilijker te beïnvloeden – wel kan door de gekozen fasering en kleinschalige deelgebieden snel worden ingespeeld op veranderingen in de vraag.

RZG Zuidplas

Voor de Grondbank heeft de gemeente Gouda een voorziening getroffen. De waardering van de Grondbankgronden in 2020 is net als de voorgaande jaren gebaseerd op de in provinciale plannen vastgelegde perspectieven voor ontwikkeling van de Zuidplaspolder. In 2019 is door de gemeente Zuidplas een concept Ontwikkelingsvisie vrijgegeven voor de inspraak. In 2020 is over deze Ontwikkelvisie in regionaal verband intensief overleg geweest, maar definitieve besluitvorming over deze plannen, voor realisatie voor 8.000 woningen met voorzieningen in het Middengebied van de Zuidplaspolder, heeft nog niet plaatsgevonden. De vooruitzichten zijn wel positief, waarbij de verwachting is dat dit ook een positief gevolg zal hebben voor de waarde van de Grondbankgronden. In de eerst helft van 2021 wordt hier een definitief besluit over verwacht.

Risico categorie

Toelichting

Risicogebied

Going Concern

Frauderisico

Fraude is het bevoordelen van jezelf of een ander middels opzettelijk wederrechtelijk handelen. Bepalend voor fraude zijn dus de elementen bevoordeling en opzettelijke strijdigheid met wet- en regelgeving. Iedere organisatie loopt het risico om slachtoffer te worden van fraude. Om tegen dit risico te wapenen worden beheersmaatregelen getroffen. Desondanks is het risico op fraude niet uit te sluiten. Het frauderisico bestaat uit drie elementen:
• incentive/druk: er is een druk ontstaan voor een individu of een organisatie om te gaan frauderen.
• gelegenheid: onvoldoende beheersmaatregelen in de organisatie kunnen zorgen dat het voor een persoon of een organisatie(onderdeel) mogelijk is om te frauderen;
• houding/rechtvaardiging: de frauderende persoon of organisatie moet het voor zichzelf kunnen rechtvaardigen dat het plaatsvindt
Het risico op fraude is niet verzekerd en is daarom opgenomen in de weerstandsparagraaf. Door de ToZo-regeling is het risico op misbruik en fraude toegenomen.

Risk & Compliance / Control

Niet voldoen aan Privacy Wetgeving (AVG)

Gemeenten verwerken voor de uitvoering van hun taken persoonsgegevens. Op grond van de op 25 mei 2018 in werking getreden Europese Algemene Verordening Persoonsgegevens zijn gemeenten ertoe gehouden om zorgvuldige verwerking van deze gegevens aantoonbaar te waarborgen. De nieuwe wetgeving is stevig, onder andere door het stellen van hoge boetes. Daarnaast zijn de inhoudelijke eisen streng, zoals het aanstellen van een data protection officer, het uitvoeren van risico-analyses, zogenoemde privacy impact assessments (PIA’s) en het hebben van een actueel verwerkingenregister. Het risico blijft altijd aanwezig dat persoonsgegevens onzorgvuldig worden verwerkt, waaruit datalekken kunnen ontstaan. Dit kan leiden tot financiële schade, zoals opgelegde boetes. Ook kunnen datalekken of incidenten betrokkenen ernstig schaden en kan imagoschade ontstaan voor de organisatie als een lek of incident bijvoorbeeld in de media veel aandacht krijgt.

AVG-Privacy

Verzakkingen woonwagenlocaties

Risico is dat de gemeente extra kosten moet maken om verzakkingen van de woonwagenlocaties tegen te gaan. Aantal van de woonwagenlocaties in eigendom van de gemeente hebben te maken met verzakkingen. Als verhuurder zijn wij verantwoordelijk voor een goede woonplek en dus ook een goed ondergrond. Om verzakkingen tegen te gaan worden betonplaten geplaatst. Kosten hiervan zijn circa €100.000 per plek.

De gemeente heeft vier woonwagenlocaties in bezit. Met name de locaties aan de Tiendweg en de Goudkade zijn het meest urgent. De onderhoudsmiddelen zijn mogelijk niet toereikend.

Beheer Openbare Ruimte

Einde economische levensduur civieltechnische kunstwerken

Een aantal van de civieltechnische kunstwerken (bruggen, viaducten, tunnels en walmuren) zijn bijna aan het einde van de economische levensduur. Deze bouwwerken worden normaal in 80 jaar afgeschreven. Dan moet besloten worden of deze worden vervangen of groot onderhoud moet worden gepleegd. Het risico is dat de kosten groter zijn dan het budget wat daarvoor beschikbaar is. Op dit moment vinden de inspecties plaats.

Beheer Openbare Ruimte

Toegankelijheid openbare ruimte naar woningen en bedrijven

Door een lage droogzettingsnorm te hanteren kan het openbaar gebied verder zakken voordat er wordt opgehoogd. Op verschillende plekken leidt dit tot toegankelijkheidsproblemen. Bij het oplossen van individuele situaties moeten aanzienlijke kosten worden gemaakt om de toegankelijkheid te waarborgen. Dit wordt alleen uitgevoerd als hier geen andere oplossingen (op eigen) terrein) mogelijk zijn.

Beheer Openbare Ruimte

Verbonden Partijen

Verbonden partijen zijn gemeentelijke samenwerkingsverbanden of deelnemingen die gevormd zijn om bepaalde taken bijvoorbeeld efficiënter uit te voeren. De gemeente Gouda heeft in de rechtspersonen bestuurlijke invloed en/of financiële belangen. De gemeentelijke bijdrage van Gouda aan de verbonden partijen bedroeg in 2019 € 40,7 miljoen.

De COVID-19-crisis raakt ook verbonden partijen. Hierdoor bestaat het risico op discontinuiteit van verbonden partijen en maatschappelijke instellingen.Waardoor extra financiele steun vanuit de gemeente nodig is.

Verbonden partij/subsidie

Specifieke Uitkeringen (SiSa)

De gemeente ontvangt allerlei specifieke uitkeringen welke verantwoord dienen te worden via de systematiek van Single Information Single Audit (SISA). Indien de verantwoording niet of onvoldoende invulling krijgt, loopt de gemeente het risico dat de uitkering niet als een rechtmatige besteding wordt aangemerkt en terugbetaald moet worden. Naast het risico van terugbetaling, bestaat er een financieel risico als gevolg van extra werkzaamheden door de accountant en/of ambtelijke inzet.

Het aantal SiSa regelingen is toegenomen van 9 naar 21. De totale omzet is toegenomen van € 29 miljoen naar € 43 miljoen.

Control

Vorderingen op personen/ bedrijven zijn niet te innen

Het toepassen van bestuursdwang (artikel 5.3.1 Awb) is een van de handhavingsinstrumenten die gemeenten hebben tegen overtredingen van de wet en illegale situaties. Het risico bestaat dat de dwangsom vervolgens niet geïnd kan worden. Dit geldt ook voor andere vorderingen die de gemeente heeft op personen of bedrijven.

Financiën

Aansprakelijkheid en nadeelcompensatie

Niet of onvoldoende nakomen van contractuele afspraken en toezeggingen, onzorgvuldig handelen of onjuiste toepassing van regelgeving kan ertoe leiden dat de gemeente aansprakelijk wordt gesteld voor schade. Deze schade kan ontstaan in het openbaar gebied (letselschade, materiële schade, evenementen etc.) of door handelen/nalaten gemeente (onterecht weigeren/verlenen vergunning, werken in de openbare ruimte). Het gaat hierbij om grotere schades die niet worden gedekt door de verzekering (contractuele aansprakelijkheid) of boven de dekking uitgaan.

De gemeente kan ook aansprakelijk worden gesteld voor schade als gevolg van op zichzelf rechtmatig handelen, bv. door werkzaamheden in het openbaar gebied doordat winkels en of bedrijven moeilijk bereikbaar zijn (gederfde winst). De drempel om in aanmerking te komen voor nadeelcompensatie is relatief hoog zodat de kans van optreden laag wordt ingeschat en het risico niet wordt meegenomen in het berekenen van de weerstandscapaciteit.

Bestuur & Management

Rampen en crises

Dit risico is de verzameling van alle veiligheidsrisico´s: overstromingen, ordeverstoringen, treinongevallen, terrorisme. Hieronder worden per categorie de belangrijkste risicoś genoemd.

Natuur& Milieu:
- Overstromingen (omdat Gouda een laaggelegen gebied is en aan een grote rivier ligt)
- Extreme weersomstandigheden (droogte, extreme neerslag, windhozen)

Voorzieningen:
- Verstoring gasvoorziening
- Verstoring elektriciteitsvoorziening
- Verstoring drinkwatervoorziening

Gebouwde omgeving:
- Grote branden
- Instorting

Vervoer
- Spoorvervoerincidenten (vervoer gevaarlijke stoffen)
- Wegvervoerincidenten

Gezondheid:
- Pandemie

Publieke veiligheid: (dat veroorzaakt de hogere kans)
- Extreem geweld (grotere kans door COVID-19)
- Verstoring openbare orde (grotere kans door COVID-19)

Openbare Orde en Veiligheid

Geheugen van Gouda

Het Geheugen van Gouda is een groots opgezet programma waarbij een centraal organisatiegeheugen wordt opgezet met een  focus  op zaakgericht werken en centrale opslag van documenten.

Belangrijkste risico´s zijn:

De capaciteit/ bemensing van het programma. Digivaardigheid van de organisatie, risico dat niet alle medewerkers mee kunnen of willen. Samenhang/ afhankelijkheden met andere programma's (bijv. omgevingswet, sociaal domein). Verantwoordelijkheid/ eigenaarschap van het management, bij overdracht van de taken naar de lijn. Afhankelijkheid van leveranciers met vertragingen als gevolg.

ICT

Langdurige stroomuitval

Langdurige stroomuitval brengt de continuïteit van de dienstverlening in gevaar. De kans dat de elektriciteit langdurig uitvalt, wordt klein geacht. Ook zijn de nodige waarborgen ingebouwd (bijvoorbeeld noodaggregaat; noodaggregaat ondersteunt overigens niet alles, alleen meldkamer bestuurscentrum en enkele andere voorzieningen). Het kan voor komen dat één of meerdere ict-voorzieningen (langdurig) niet beschikbaar zijn. Hierdoor kunnen problemen ontstaan. Het kan bijvoorbeeld zijn dat bepaalde producten of diensten niet kunnen worden afgegeven of dat beveiligingssystemen niet werken. Hoewel de kans op uitval klein wordt geschat, kan de impact groot zijn.

Bijkomend risico is dat de ict ondersteuning van andere gemeenten mogelijk niet kunnen worden uitgevoerd. Dit kan weer leiden tot mogelijke schade claims. Daarnaast kan imagoschade optreden.Risico is dat je aansprakelijk gesteld wordt door burgers/ bedrijven die daardoor persoonlijke schade hebben opgelopen.

Faciltair

Bedrijfsvoering algemeen

De algemene risico´s inzake bedrijfsvoering (BDV) zijn de risico´s waardoor de continuïteit van de bedrijfsvoering in gevaar komt zoals uitval, langdurige ziektes, grote uitstroom en problemen met invullen vacatures.

Bestuur & Management

Open einde regeling WMO

De Wet Maatschappelijke ondersteuning (WMO) is een open-einde regelingen en kent daardoor geen bestedingsplafond. Hierdoor moet de gemeente ondersteuning blijven leveren aan haar inwoners, ook als het budget voor het betreffende jaar niet toereikend is. WMO doet de gemeente zelf.

Voor de voorzieningen WMO is een abonnementstarief ingevoerd. Door het invoeren van een abonnementstarief voor Wmo-voorzieningen worden minder eigen bijdragen ontvangen en extra kosten gemaakt door de mogelijke toenemende vraag naar Wmo- maatwerkvoorzieningen. Invoering van het abonnementstarief kan een aanzuigende werking hebben.

WMO

Informatieveiligheid en Cybercrime

Cybercrime is een vorm van digitale criminaliteit waarbij internetcriminelen inbreken op bijvoorbeeld een computer, telefoon of het complete netwerk van een organisatie. ICT is bij deze vorm van criminaliteit het doel én het middel. ‘Malware’, ‘ransomware’ en ‘phishing’ zijn de meest voorkomende vormen van cybercriminaliteit. Cybercriminelen gebruiken daarvoor onder meer computervirussen of kwaadaardige en schadelijke software. Bij ransomware worden bestanden ontoegankelijk gemaakt totdat het slachtoffer betaalt. Dit soort aanvallen worden steeds groter en vernuftiger, waarbij bedrijven en organisaties bewust worden aangevallen (in december 2019 de Universiteit van Maastricht). Dit kan leiden tot langere uitval van ICT systeem of zelfs financiële schade door het betalen van losgeld.

Door het uitvoeren van de Baseline Informatiebeveiliging Overheid wordt via 103 controls en bijbehorende verplichte maatregelen de gemeentelijke informatievoorziening beschermt. Hoe een maatregel wordt ingezet hangt af van risico-analyse en kosten/baten analyse waarbij de proceseigenaar nu kan kiezen uit 3 niveaus van beveiligen op basis van het onderkende belang. Ondanks dat gestreefd wordt naar optimale informatieveiligheid is 100% een illusie.

Ten aanzien van beschikbaarheid kan het voorkomen dat een kritieke enkelvoudige glasvezel verbinding wordt verbroken waardoor ICT voorzieningen niet of beperkt beschikbaar zijn totdat de verbinding is hersteld (backups en recovery). Continuïteit van de dienstverlening komt daardoor in gevaar (burgerservicezaken, handhaving, uitkeringen, vergunningen, enz).

Gemeente Gouda verzorgt ook de ICT voor de gemeentes Waddinxveen en Zuidplas. Bij incidenten bestaat hierbij de kans op claims omdat wij de gevraagde dienstverlening niet kunnen leveren.

ICT

Saldo financieringsfunctie valt lager uit dan begroot

Betreft het taakveld treasury:

Volumerisico is het risico dat er een mismatch is tussen de werkelijke en de begrote financieringsbehoefte. Als het werkelijk investeringsniveau lager uitvalt dan ingeschat leidt dit tot een intern rentenadeel, doordat er minder doorbelast kan worden aan het betreffende project. Voor het onttrekken van geld, betaalt de gemeente een vergoeding (rente). De rente wordt vervolgens intern doorbelast aan het betreffende project of dienstonderdeel. Voor het doorbelasten wordt een omslagrente gehanteerd en gefixeerd in de begroting. Dit brengt financiële- en beheerstechnische risico's met zich mee.

Omslagrente is als gevolg van hetgeen het BBV voorschrijft aangepast van 4% vanaf 2017 naar 2,75% in 2019 en ingaande 2020 naar 2,25 %.

Treasury

Lagere uitkeringen vanuit het Rijk

Risico is dat de inkomsten uit het Rijk lager uitvallen dan in de begroting is geraamd.

Algemene en specifieke uitkeringen bepalen voor 63% van onze inkomsten zijn we hiervan afhankelijk (bron: jaarrekening 2018). Lagere inkomsten leiden tot een tegenvaller in de begroting. Om structurele tegenvallers op te vangen moeten inkomsten worden verhoogd of kosten worden verlaagd.

De Algemene Uitkering kan lager uitvallen door ontwikkelingen in het accres (het fonds is via de normeringssystematiek gekoppeld aan de ontwikkeling van de accres relevante uitgaven (ARU) van het rijk; ontwikkelingen in de verdeelmaatstaven (bijvoorbeeld aantal inwoners / woonruimten); effecten van taakmutaties (bijvoorbeeld bij nieuwe taken voor gemeenten.

Financiën

Rampen en crises

Dit risico is de verzameling van alle veiligheidsrisico´s: overstromingen, ordeverstoringen, treinongevallen, terrorisme. Hieronder worden per categorie de belangrijkste risicoś genoemd.

Natuur& Milieu:
- Overstromingen (omdat Gouda een laaggelegen gebied is en aan een grote rivier ligt)
- Extreme weersomstandigheden (droogte, extreme neerslag, windhozen)

Voorzieningen:
- Verstoring gasvoorziening
- Verstoring elektriciteitsvoorziening
- Verstoring drinkwatervoorziening

Gebouwde omgeving:
- Grote branden
- Instorting

Vervoer
- Spoorvervoerincidenten (vervoer gevaarlijke stoffen)
- Wegvervoerincidenten

Gezondheid:
- Pandemie

Publieke veiligheid: (dat veroorzaakt de hogere kans)
- Extreem geweld (grotere kans door COVID-19)
- Verstoring openbare orde (grotere kans door COVID-19)

Openbare Orde en Veiligheid

Borgstelling via het Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) en WSW-borgstellingen voor woningcorporaties

Dit risico betreft aan particulieren en aan woningcorporaties verstrekte geldleningen waarvoor waarborgfondsen optreden als borg; de gemeente fungeert als achtervang (als secundaire of tertiaire zekerheid). De gemeente zal pas op deze borgstellingen worden aangesproken als het garantievermogen van de waarborgfondsen onvoldoende is om de betalingsverplichtingen voor rente en aflossing van de gewaarborgde geldleningen over te nemen van de in gebreke blijvende instelling.

De kans dat de gemeente op deze achtervangpositie wordt aangesproken, wordt zeer klein geacht. Indien dat toch gebeurt, zal de aanspraak eerst op basis van 50/50 worden verdeeld tussen Rijk en gemeenten waarna het deel dat aan de gemeenten wordt toebedeeld op basis van een bepaalde verdeelsleutel wordt omgeslagen naar de deelnemende gemeenten.

Het eventueel voor Gouda resterende deel zal nooit meer zijn dan globaal 5% van het garantiebedrag en bestaan uit het verstrekken van een renteloze lening aan het betreffende waarborgfonds. Het eventuele netto verlies voor de gemeente bestaat derhalve uit derving van rentevergoeding op de verstrekte renteloze geldlening.

Treasury

Open einde regeling Jeugd

De Wet Jeugdzorg is een open-einde regelingen en kent daardoor geen bestedingsplafond. Hierdoor moet de gemeente ondersteuning blijven leveren aan haar inwoners, ook als het budget voor het betreffende jaar niet toereikend is. Jeugd advisering wordt door de Sociaal Teams uitgevoerd. Er wordt met lokale en regionale partners samengewerkt, waarbij gemeente Gouda maatwerkvoorzieningen levert en optreedt op als financier.

Extra groei , bovenop de geraamde groei, van de jeugdzorguitgaven blijft een risico. Als de zorgvraag hoger ligt dan geraamd is de gemeente wettelijk verplicht deze te leveren.

Jeugdzorg

Open einde regeling Participatiewet (Pw-budget)

Het PW-budget (v/h WWB BUIG-budget) is voor de gemeente Gouda sinds 2011 onvoldoende gebleken om de uitkeringen in het kader van de Participatiewet te betalen. Kenmerkend voor dit budget is dat deze een open einde regeling is. Vooraf is niet duidelijk hoe de bijstandsvraag zich zal ontwikkelen en in hoeverre het budget wordt overschreden. Gemeenten moeten een tekort op hun budget voor de Participatiewet zelf opvangen.

Negatieve effecten objectief verdeelmodel (impact is groter agv cumulatie regelingen en niet beïnvloedbare indicatoren).Vangnetregeling: er blijft een eigen risico van 7,5% op het tekort; van 7,5%-12,5% is het risico 50% en bij een hoger tekort dan 12,5% wordt 100% gecompenseerd door het Rijk.Drie momenten van vaststelling budget door het Rijk: voorlopige budget, nader voorlopig budget en definitief budget.

Werk en inkomen

Integraal Huisvestingsplan (IHP)

De gemeente heeft de wettelijke taak scholen van adequate huisvesting te voorzien. Een deel van de schoolgebouwen is aan het eind van hun levensduur en voldoet zowel functioneel als technisch niet meer aan de eisen van deze tijd. Samen met de schoolbesturen en een extern adviesbureau is een integraal huisvestingsplan (IHP) opgeleverd voor de komende vijftien jaar. Op basis van gezamenlijke uitgangspunten en een quickscan van gebouwen zijn verschillende scenario’s voor herschikking, nieuwbouw en renovatie van schoolgebouwen uitgewerkt.

Het organiseren en bouwen van veel schoolgebouwen levert een aantal risico’s op. Belangrijkste zijn:
- Het risico dat kredieten onderwijshuisvesting overschreden worden en dat als gevolg daarvan de kapitaallasten voor de gemeente toenemen, eventueel in combinatie met een stijging van de schuldquote.
• Het risico dat schoolbesturen (bijvoorbeeld door onvoorziene omstandigheden) tijdens de rit uitstappen en zich niet meer committeren aan het IHP.
• Het risico dat de implementatie van het IHP vertraging oploopt als gevolg van onvoorziene omstandigheden.
• Het risico dat de sturing en governance tekort schiet, waardoor de gemeente zijn grip op het programma verliest en het college en de raad niet meer tijdig kunnen bijsturen.
• Het risico van stijgende bouwkosten

Onderwijs

Onderhoud sportaccomodaties

Onderhoud van de sportaccomodaties is opgenomen in het meerjarig onderhoudsplan. Het risico is dat het budegt niet toereikend is. Terwijl het onderhoud wel uitgevoerd moet worden.

Vastgoed

MO overig (geen kaart)

Overige risico´s in het sociaal domein.

Sociaal Domein

Covid19

Cultuurinstellingen die in financiële nood komen

Een groot deel van de culturele sector heeft in 2020 verliezen geleden als gevolg van de maatregelen rondom COVID-19. De financiële impact verschilt per organisatie. Gebleken is dat bijvoorbeeld de podia en tentoonstellingsorganisaties harder getroffen zijn, dan cultuureducatie. Door de sluiting, de beperkingen qua publieksaantallen en de extra kosten die de maatregelen met zich meebrengen, komen culturele organisaties, groot en klein, in de problemen door het wegvallen van en vermindering van inkomsten. Meerdere organisaties benaderen de gemeente voor (financiële) steun. Indien de effecten van COVID-19 meerjarig aanhouden, is de verwachting dat het verdienmodel van de cultuursector structureel onder druk komt te staan. Dit kan effecten hebben op het subsidiebeleid.

COVID-19

Toename bijstand

In de eerste maanden van de coronacrisis was er een flinke toename van het beroep op bijstand. Vanaf juli 2020 schommelt blijft het aantal dossiers net onder de 1.700 schommelen. De instroom vanuit de WW valt mee. Dit is een landelijk beeld wat je ook bij andere gemeenten ziet. Het risico is dat de toestroom in 2021 toe kan nemen, bijvoorbeeld na het beeindigen van de steunmaatregelen vanuit de overheid.

COVID-19

Lagere parkeerinkomsten

Substantieel lagere inkomsten uit heffingen en leges. Minder bezoekers aan de stad, waardoor parkeeropbrengsten achter blijven.

COVID-19

Lagere inkomsten uit verhuur of exploitatie

Veel huurders van gemeentelijke gebouwen ondervinden nog altijd de negatieve (financiële) gevolgen van de coronacrisis. Bij besluit van 31 maart jl. heeft het college daarom besloten om de inning van de huren van gemeentelijke gebouwen tot nader order op te schorten. De gemeente wil een bijdrage leveren aan behoud van huurders van gemeentelijke accommodaties, waarbij de insteek is dat huurders zelf, voor zover mogelijk, een verantwoordelijkheid hebben. Daarnaast moet worden voorkomen dat maatschappelijke en culturele organisaties worden bedreigd in hun voortbestaan of failliet gaan, wanneer de gemeente geen steun zou verlenen

Op 8 september jl. heeft het college besloten onder voorwaarden, huurkortingen te verlenen aan de huurders die een daartoe gemotiveerd verzoek hebben ingediend (1e fase: voor periode van 1 april tot 1 juli 2020). In deze periode zijn huurkortingen verleend aan huurders die een daartoe strekkend verzoek hebben ingediend. De 2e fase (juli 2020 - december 2020) kenmerkt zich door versoepelingen. Ondanks de versoepelingen ondervinden sommige huurders nog veel last van de coronamaatregelen waardoor nog altijd geen sprake is van een gezonde exploitatie. Daartoe is besloten om ook voor deze periode aanvullende kortingen te verlenen van 75%, 50% en 25%. Mits voldaan wordt aan de voorwaarden.

COVID-19

Extra uitgaven voor opvang dak- en thuislozen en vrouwenopvang

Voor de opvang van daklozen en voor de vrouwenomvang geldt dat deze zijn verplaatst naar een andere locatie. Dit om de de 1,5 meter regel te kunnen handhaven. Deze zijn verplaatst naar andere locaties zoals hotel/ vakantieparken.

COVID-19

Oninbaarheid opgeschorte huren, leges en belastingen

Als gevolg van COVID-19 is het risico aanwezig van oninbaarheid van de opgeschorte huren als partijen niet meer aan hun financiële verplichtingen kunnen voldoen. Ook kan de oninbaarheid van leges en belastingen dan toenemen.

COVID-19

Uitgaven om als gemeente te voldoen aan corona richtlijnen

Als gevolg van de coronacrisis moet het overgrote deel van het ambtelijk apparaat de werkzaamheden vanuit huis verrichten. Dit brengt voor de gemeente kosten met zich mee. Om het thuiswerken te faciliteren zijn bureaustoelen geleverd bij medewerkers thuis (ongeveer 100). Diverse chromebooks verstrekt. Beeldschermen en laptop standaards. Alle medewerkers hebben een abonnement gekregen om te kunnen videobellen via Zoom. Daarnaast zijn diverse aanpassingen gedaan aan het Huis van de Stad zoals plaatsen plexiglas en aanschaf extra beschermingsmiddelen.

De meeste maatregelen zijn genomen. Continuatie kan leiden tot aanvullende investeringen.

COVID-19

Toename inzet toezicht en handhaving op alle regelingen en verordeningen

Gemeente moet toezicht houden op naleving van alle regels. Dit leidt tot toename van de kosten van handhaving, door extra inzet van medewerkers om de verschillende maatregelen te handhaven en extra materiaal om dit uit te kunnen voeren.

COVID-19

Maatregelen in de buitenruimte

In de startfase zijn diverse maatregelen getroffen om bezoekers en gebruikers van de buitenruimte te wijzen op de regels rondom social distance, afsluitingen en het het in goede banen leiden van voetgangersstromen. Er zijn parkeerterreinen afgesloten, diverse borden geplaatst, hekwerken ter afsluiting, bankjes verwijderd, trottoirstickers geplakt, inclusief alle daarmee samenhangende werkzaamheden en voorbereidingen.

COVID-19

Extra kosten afvalverwerking

Landelijk beeld is dat tussen de 20 en 25 procent meer afval ontstaat bij huishoudens. Extra verwerkingskosten zijn over het algemeen niet begroot. In Gouda zijn de voornaamste oorzaken van de extra kosten verschuiving van bedrijfsafval naar huishoudelijk afval door het thuiswerken. Maatregelen om bezoekersstroom op het ABS reguleren en algemene meerkosten voor Cyclus, die in het regionale overleg zijn afgestemd met de gemeenten.

COVID-19

Haven- marktgelden en burgerserviceinkomsten

Lagere inkomsten uit leges door minder huwelijken, lagere ontvangen havengelden, lagere ontvangen marktgelden.

COVID-19

Maatregelen Reclame

Halverwege maart heeft de overheid maatregelen ingesteld om COVID-19 epidemie te beteugelen. Er kunnen sindsdien geen evenementen meer worden georganiseerd. Daardoor zijn de reclame inkomsten voor dit segment volledig opgedroogd. Vanwege deze sterk gewijzigde marktomstandigheden is voor het contract A0/Evenementenreclame een korting gegeven van 25% (€ 30.000).
Op langere termijn bestaat het risico op discontinuiteit van EHS.

COVID-19

Extra uitgaven stimulering lokale economie

Door de crisis zullen meerdere ondernemers en winkels failliet gaan. Dit leidt tot meer leegstand in het centrum, minder activiteiten, etc waardoor de gemeente extra beleid ontwikkeld met bijbehorende kosten om de lokale economie weer een zwengel te geven. Dit heeft echter nog geen impact voor 2020.

COVID-19

Uitgestelde zorgvraag       

Risico van uitgestelde zorgvraag, Acute zorg krijgt voorrang. Door het lange thuis zitten vereenzamen ouderen, raakt jeugd in de problemen door toename huiselijk geweld, etc. Dit leidt tot een toename op de zorgvraag na de crisis. Heeft nog geen impact gehad in 2020.

COVID-19

Extra maatregelen omtrent stembureaus

Het volgen van de RIVM-maatregelen waaronder social distance betekent dat met betrekking tot stembureaus, logistiek en ondersteuning (beschermings)maatregelen moeten worden genomen.

COVID-19

Toename beroep op borgstellingen en garanties

Gemeenten staan borg voor de rente- en aflossingsverplichtingen van organisaties zoals culturele instellingen, voetbalclubs, bibliotheek, etc. Als een partij niet kan voldoen aan de verplichting jegens de bank dan zal de bank de gemeente aanspreken de betalingsverplichting over te nemen of de schuld over te nemen bij een faillissement (afhankelijk van de gevestigde zekerheden). Borgstellingen met het hoogste risicoprofiel zijn de Schouwburg en de Cheese Experience.

Er is een 80% borgstelling verstrekt aan de Stichting Schouwburgcomplex voor de bij de ABNAMRO opgenomen financiering van de Cinema. In beginsel zouden wij door de ABN aangesproken kunnen worden tot het voldoen van de 80% van de rente- en aflossingsverplichtingen. Indien dat gebeurt ontstaat een vordering van Gouda op de Schouwburg met daarbij de vraag of deze vordering ooit zal kunnen worden voldaan.

De Cheese Experience is later geopend dan voorzien. De organisatie is sterk afhankelijk van het aantrekken van het (internationaal) toerisme dat door de corona vooralsnog vrijwel is weggevallen. Door de coronamaatregelen van het kabinet heeft de CE in 2020 enkele malen de horeca moeten sluiten dan wel geheel moeten sluiten.

COVID-19

De toekomstige kasstromen bij grondexploitaties leveren per definitie risico’s op. Opbrengsten kunnen tegenvallen, terwijl ook de kosten hoger kunnen uitvallen. Deze risico’s kunnen worden gekwantificeerd, waarbij ervan uit wordt gegaan dat er een kans bestaat dat opbrengsten en kosten met 10% tegenvallen. Het benodigd weerstandsvermogen voor grondexploitaties komt dan uit op € 6.547.655.

Voor de going concern risico wordt een Monte Carlo simulatie uitgevoerd. De resultaten kunnen als volgt worden weergegeven:

De simulatie die is uitgevoerd met betrekking tot de overige procesrisico’s (going concern) levert een benodigd weerstandsvermogen op van € 12.798.557. Daarbij wordt het gebruikelijke zekerheidspercentage van 90% gehanteerd.

Het benodigd weerstandsvermogen voor 2021 en verder bedraagt dan bij het opmaken van deze jaarrekening € 19.346.000.

Beoordeling weerstandsvermogen

Door het beschikbaar weerstandsvermogen te delen door het benodigd weerstandsvermogen wordt de ratio weerstandsvermogen van de gemeente verkregen. Deze weerstandsratio fungeert als indicator voor de weerstandscapaciteit en kan voor Gouda ultimo 2020 als volgt worden berekend:

Omschrijving (bedragen * € 1.000)

2020

2019

Beschikbaar weerstandsvermogen (zie par. 4.2.3.1)

38.355

31.054

Benodigd weerstandsvermogen (zie par. 4.2.3.2)

19.346

18.106

Weerstandsratio

2,0

1,7

De weerstandsratio kan als volgt van een kwalificatie worden voorzien:

Waardering

Ratio

Betekenis

A

>2,0

Uitstekend

B

1,4-2,0

Ruim voldoende

C

1,0-1,4

Voldoende

D

0,8-1,0

Matig

E

0,6-0,8

Onvoldoende

F

< 0,6

Ruim onvoldoende

Het beschikbaar weerstandsvermogen moet minimaal gelijk zijn aan het benodigd weerstandsvermogen om voldoende weerstand te kunnen bieden als de risico’s zich daadwerkelijk voordoen.

De weerstandsratio kan voor Gouda ultimo 2020 als volgt worden berekend: 38.355 / 19.346 = 2,0 en kwalificeert dan ook als ruim voldoende.